Anna Skrzypek

PONIEDZIAŁEK 06.04.2020

TRADYCJE WIELKANOCNE

CIEKAWOSTKI NA TEMAT RÓŻNYCH ZWYCZAJÓW, OBRZĘDÓW
WIELKANOC nazywana jest Świętami Zmartwychwstania Pańskiego. Chrześcijanie obchodzą ją na pamiątkę zmartwychwstania Chrystusa, który pokonał śmierć i powrócił do żyjących.

Wierzą, że ofiarował on swoje życie, żeby odkupić ludzkie winy.

Typowym zwierzęciem ofiarnym przez wiele tysięcy lat był BARANEK. Po zmartwychwstaniu Chrystusa to miłe zwierzę zostało symbolem Jego ofiary.

W czasach, kiedy nie wiedziano jeszcze, że żywność można zamrażać, co roku na wiosnę biedniejszym ludziom brakowało jedzenia. Plonów jeszcze nie było, a zapasów, które zgromadzono jesienią, często wiosną już brakowało. Całe szczęście, że KURY niosły jajka! Pozwalało to jakoś przetrwać nieprzyjemny okres. Z czasem zaczęto jaja święcić, traktować jako symbol rodzącego się życia.

Już od początku Wielkiego Postu gospodynie malowały i wyklejały pisanki oraz kraszanki – niezbędny element świąt Wielkanocy. JAJKA zdobiono, spożywano. Miały one wielkie znaczenie – jajko z wielkanocnego stołu pastuch wynosił na pole, kiedy po raz pierwszy wypędzał bydło po zimie. Skorupki ze świątecznych jajek gospodyni wynosiła na pole i tam zakopywała. W Polsce wschodniej był zwyczaj przerzucania jaja nad dachem domu – na szczęście (pierwszej niedzieli po Wielkanocy, po zachodzie słońca).

ZAJĄCE rozmnażają się często i mają sporo potomstwa, dlatego były uważane za symbol płodności, dostatku. Około XIX wieku zaczęto łączyć to zwierzę z Wielkanocą. Wierzono, że to zając przynosi świąteczne jajka. W Polsce symbol zająca zaakceptowano dopiero w XX wieku. Dzisiaj uważa się, że przynosi on dzieciom prezenty.

Radosnym symbolem zbliżających się świąt Wielkiej Nocy jest Niedziela Palmowa. Tego dnia w kościołach święcone są palmy, na pamiątkę liści palmowych, którymi witano Chrystusa wjeżdżającego do Jerozolimy. Stary zwyczaj każe zachować palmę w domu. W czasie burzy palmy miały strzec domu przed piorunami. Poświęcone witki wierzbowe zostawiano dawniej w polu, żeby zapewniały dobry plon i chroniły przed szkodnikami i suszą.

Symbolem świąt Wielkiej Nocy są pisanki, które święci się w Wielką Sobotę. Malowanie jajek to tradycja sięgająca starożytności. Wykorzystywanie zdobionych jajek w obrzędach znane było nawet w starożytnym Egipcie. Jaja miały też duże znaczenie w symbolice pogańskiej. Uważano je za znak odradzającego się życia.

W Polsce jaja zaczęto wkładać do koszyczka ze święconką dopiero w XII wieku.

Do farbowania jaj używano niegdyś łupin cebuli, liści szpinaku lub kory drzew. Na Opolszczyźnie wydrapywano wzory na uprzednio ufarbowanej skorupce, na Kurpiach oklejano skorupkę sitowiem.

W święconce, którą niesie się do kościoła w Wielką Sobotę, oprócz jajek powinny znaleźć się też: baranek (symbolizuje Chrystusa, który ocali tych, co w niego wierzą), chleb (symbol ciała Chrystusa), kiełbasa (wróży pomyślność przez cały rok), sól (chroni od zepsucia), chrzan (wywołuje łzy i ma przypominać o Męce Pańskiej).

Wielką Niedzielę rozpoczyna msza rezurekcyjna, która kończy okres Wielkiego Postu. Dawniej w Polsce, kiedy postu ściśle przestrzegano, w domach bogatych ludzi śniadanie wielkanocne zmieniało się w ucztę, która ciągnęła się cały dzień.

Drugim dniem świąt jest lany poniedziałek. Nie wiadomo dokładnie, skąd wziął się zwyczaj zwany dyngusem. Wierzono jednak, że oblana osoba będzie miała szczęście, a oblana dziewczyna wyjdzie za mąż. W niektórych rejonach Polski jest zwyczaj smagania się tego dnia witkami wierzby. W innych – kawalerowie tego dnia obnoszą po wsi koguta. To stary zwyczaj, sięgający czasów pogańskich. Wierzono, że kogut, którego pianie miało płoszyć złe duchy, ochroni domy przed nimi.

Zabawa dydaktyczna – Co powinno się znaleźć w wielkanocnym koszyku?
Wyjmujemy z pudełka przedmioty związane z Wielkanocą. Dzieci z zasłoniętymi oczami odgadują, co otrzymują do ręki, np. koszyczek, baranka, zajączka, jajko, bazie, borowinkę, serwetkę.

1. Oglądanie kart świątecznych. Zwrócenie uwagi na powtarzające się na nich elementy; wskazywanie symboli, które kojarzą się z Wielkanocą.

2. Rozbijamy jajko – dziecko ogląda żółtko i białko, nazywają je. Rozmowa na temat wykorzystania jajek w życiu codziennym.

3. Zabawa plastyczna – Baranek wielkanocny.
Zapoznanie z treścią wiersza Doroty Gellner Wielkanoc.
W zielonym owsie nad ranem zbudził się mały baranek.
I dzwoni dzwoneczkiem z cukru:
Wielkanoc! Wielkanoc już jutro!

Zaproponowanie wykonania baranka według pomysłów dzieci.

Rysowanie wymyślonego baranka na kartonie; oklejanie kuleczkami z białej bibułki i elementami wyciętymi z kolorowego papieru; przyklejanie z drugiej strony przygotowanej trójkątnej tekturowej podstawki, ułatwiającej postawienie pracy. LUB Szablon

WTOREK 07.04.2020

ZAJĄCZEK I KURCZACZEK WIELKANOCNY

Rozwiązywanie zadań tekstowych na dodawanie i na odejmowanie w zakresie 10.
1. Rozwiązywanie zadań.( dosuwamy lub odsuwamy elementy)
Dzieci mają liczmany, cyfry i znaki. RODZIC mówi zadania, dzieci ilustrują je za pomocą liczmanów, układają działania i je odczytują. Na zakończenie udzielają odpowiedzi na zadane pytania.

W koszyczku były 4 pisanki. Mama dołożyła jeszcze 6 pisanek. Ile jest teraz pisanek w koszyczku? Dzieci biorą 4 liczmany, kładą je przed sobą. Potem dokładają 6 liczmanów. Liczą wszystkie liczmany i układają działanie:

4 + 6 = 10

które głośno odczytują lub pokazuje udzielając odpowiedzi na pytanie.

Lenka miała 10 pisanek. 7 pisanek dała babci i dziadkowi. Ile pisanek jej zostało?
Dzieci układają przed sobą 10 liczmanów. Potem odsuwają 7 liczmanów. Liczą pozostałe liczmany i układają działanie, głośno je odczytują, odpowiadają na pytanie.

10 – 7 =3

Dalej wymślamy dowolne treści zadań do działań w zakresie 10

Rysowanie , kolorowanie i ozdabianie w dowolny sposób zwierzątek wielkanocnych.

ŚRODA 08.04.2020

JAJKA WIELKANOCNE – PISANKI

Rozwiązywanie rebusów: rodzaje wielkanocnych wytworów z jajek: kraszanki, drapanki, pisanki – wyjaśnienie tych pojęć, wyodrębnienie różnic.

Rodzaje pisanek

W zależności od techniki zdobienia, świąteczne jajka mają w Polsce różne nazwy:

Drapanki powstają przez drapanie ostrym narzędziem zewnętrznej barwionej powłoki jajka, technika spotykana głównie w Polsce i Austrii
Kraszanki (zwane też malowankami lub byczkami) powstają przez gotowanie jajka w wywarze barwnym, dawniej uzyskiwanym wyłącznie ze składników naturalnych. Używano roślin, które pozwalały na uzyskanie różnych kolorów:
brązowy (rudy): łupiny cebuli
czarny: kora dębu, olchy lub łupiny orzecha włoskiego
żółtozłocisty: kora młodej jabłoni lub kwiat nagietka
niebieski: płatki kwiatu bławatka
fioletowy: płatki kwiatu ciemnej malwy
zielony: pędy młodego żyta lub listki barwinka
różowy: sok z buraka
Pisanki mają różnobarwne desenie. Powstają przez rysowanie (dawniej: pisanie) na skorupce gorącym roztopionym woskiem, a następnie zanurzenie jajka w barwniku. Jako narzędzi do pisania używano szpilek, igieł, kozików, szydeł, słomek i drewienek. Pisanki wykonywane w regionie Białegostoku wykonywane były albo bez narzędzi, poprzez nakrapianie wosku na jaja albo poprzez nanoszenie prostych elementów graficznych rozgrzanym końcem świecy. Zdarzały się też przypadki używania narzędzi takich jak słomki, patyki, czy dętki z opon rowerowych.
Oklejanki (naklejanki) są przyozdobione sitowiem, płatkami bzu, skrawkami kolorowego, błyszczącego papieru, tkaniny, również nicią lub włóczką wełnianą itp.
Nalepianki – popularne zwłaszcza w dawnym województwie krakowskim i w okolicach Łowicza. Powstaje przez ozdabianie skorupki jajka różnobarwnymi wycinankami z papieru.
Ażurki – pisanki ażurowe – są wykonywane z wydmuszek jaj kurzych, kaczych, gęsich i strusich. Technika polega na nawiercaniu w skorupce otworów przy pomocy wiertarki i malutkiego wiertła, miniszlifierki, piaskarki, turbiny dentystycznej, frezarki CNC. Wydmuszka z nawierconymi wzorami jest malowana najczęściej farbą akrylową.